Polish Alliance of Canada

W niedzielę, 9 czerwca odbyła się 105 Pielgrzymka do Wojskowego Cmentarza Żołnierzy Błękitnej Armii Gen. Józefa Hallera w Niagara-on-the-Lake. Do tego szczególnego miejsca, które jest symbolem chwały Oręża Polskiego przybyli goście honorowi oraz przedstawiciele licznych organizacji polonijnych z Kanaday i USA, by złożyć hołd tym, którym nie dane było dotrzeć do Polski, by przypomnieć wartości, którym oni pozostali wierni: Bóg – Honor – Ojczyzna. W tegorocznej Pielgrzymce udział wzięli goście honorowi:  Ambasador RP w Kanadzie – Witold Dzielski, komandor Paweł Podgórny – Attache Obrony RP w Kanadzie, goście z Polski: płk Roman Brudło, kpt Bartosz Ossowski, st. chor. szt. Jarosław Majka z 12 Brygady Zmechanizowanej im. Gen. J. Hallera w Szczecinie. Uroczystość zaszczycił też swoją obecnością burmistrz Niagara-on-the-Lake, lord mayor Gary Zalepa.

Gośćmi specjalnymi byli prezesi centralnych organizacji polonijnych min.: wiceprezes KPK Iwona Malinowska, prezes SPK Andrzej Ruta, prezes ZNP, Bożena Jokel, przewodniczący ZHP w Kanadzie Stanisław Reitmeier, przewodnicząca Federacji Polek Katarzyna Grandwilewska, wiceprezes Ewa Iwanicka i sekretarz protokołowa Dorota Wilk ze ZNPwK oraz Teresa Szramek, prezes Związku Polaków w Kanadzie, której towarzyszyli członkowie ZG: Stanisław Iwanicki, Elżbieta Szybalska i Właysław Lizoń oraz członkowie Grup związkowych: Grupy 2 ZPwK w Hamilton, Grupy 10 ZPwK w Brantford, Grupy 11 ZPwK w Guelph, Grupy 29 ZPwK w Oakville i członkinie Koła Polek Grupy 2 ZPwK w Hamilton. Wszystkich przybyłych bardzo serdecznie przywitała Zofia Soja, prezes KPK Okręg Niagara.

Dalszą część uroczystości poprowadził Mike Ilnicki, który na początku przypomniał, że tegoroczna Pielgrzymka odbywa się w 107 rocznicę założenia szkoleniowego obozu wojskowego „Kościuszko”, do którego zgłaszali się ochotnicy z Ameryki i Kanady, których po przeszkoleniu wyekspediowano do Francji. Tak jak inni żołnierze wyposażeni przez Francję, nosili mundury koloru niebieskiego. Stali się częścią tak zwanej Błękitnej Armii pod dowództwem generała Józefa Hallera. Zostali przydzieleni do czwartej armii francuskiej. Brali udział w walkach na froncie zachodnim. Pod koniec pierwszej wojny światowej zostali przetransportowani przez teren Niemiec do Polski. Walczyli w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku, przyczyniając się do zwycięstwa i wywalczenia wolnej i niepodległej Polski. Nie dla wszystkich los okazał się łaskawy, nie wszystkim ochotnikom dane było walczyć o Polskę. Na wskutek ogólnoświatowej epidemii grypy bakteryjnej zwanej popularnie „hiszpanką” w obozie zmarło 41 ochotników, z których 25 za zgodą władz miejskich zostało pochowanych na kawałku katolickiego cmentarza, wydzielonym przez proboszcza lokalnej parafii św. Wincentego. Tak powstał jedyny polski cmentarz wojskowy na terenie Ameryki Północnej, nazywany popularnie “Cmentarzem Hallerczyków”. Ten kawałek ziemi kanadyjskiej do Polski należy, przekazany jej w 1918 roku przez ówczesne władze miasta. W listopadzie 1923 roku na cmentarz przybył generał Haller, by w obecności Konsula Generalnego w Montrealu, dr Michała Straszewskiego odznaczyć miejsce spoczynku polskich żołnierzy Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari.

Uroczystą Mszę św. odprawił ks. Wiesław Wołoszyn. Niestety ulewny deszcz zakłócił dalszy przebieg uroczystości i po krótkim wystąpieniu Ambasadora RP w Kanadzie, Jego Ekscelencji Witolda Dzielskiego, delegacje po niemal jednoczesnym złożeniu wieńców i kwiatów oraz zgromadzona publiczność szybko opuścili Cmentarz, a organizatorzy zmuszeni zostali do zakończenia tego ważnego patriotycznego wydarzenia. Ogromne słowa uznania i serdeczne słowa podziękowań  należą się prezes Zofii Soja oraz członkom Kongresu Polonii Kanadyjskiej, Okręg Niagara za całoroczną opiekę nad Cmentarzem i piękne coroczne uroczystości. „Dla Ciebie Polsko i dla Twej Chwały”, to hasło towarzyszyło żołnierzom Błękitnej Armii Gen. Józefa Hallera formowanej we Francji, a my uczestnicząc w tegorocznej Pielgrzymce złożyliśmy im hołd. Pamiętamy! Cześć i chwała Bohaterom!

Tekst: Teresa Szramek
Zdjęcia: Beata Rożanska